هندوانهبا نام علمی Citrullus vulgaris متعلق به خانواده کدوییان یا Cucurbitaceae است. منشأ اصلی پیدایش هندوانهبه عقیده برخی از محققین جنوب آفریقا و گروهی دیگر آن را بومی هندوستان می‌دانند. ریشه کلمه هندوانه از کلمه وانا به معنای هندوانه در زبان هندی است، ایرانیان قدیم به آن هندووانا می‌گفتند که امروزه به هندوانه تبدیل شده است. مدارکی از کاشت هندوانه در نیل از پیش از هزاره دوم (پیش از میلاد) یافت شده است. دانه‌های هندوانه در محل دودمان دوازدهم مصر و در مقبره فرعون توت‌عنخ‌آمون یافت شده است. هندوانه گیاهی است خزنده که طول شاخه‌های خزنده آن شاید به ۴ متر هم برسد. ریشه هندوانهعمیق بوده و در برخی خاک‌ها به یک متر هم می‌رسد. برگ‌های آن قلبی شکل با بریدگی عمیق است. گل‌های نر و ماده آن جدا از هم ولی روی یک پایه قرار دارند. هندوانهیکی از انواع صیفی جاتشیرین است که در جالیز رشد می‌کند. در گذشته هندوانهرا با نام تربوزه می‌شناختند که امروزه در افغانستان و تاجیکستان به هندوانهتربوزه می‌گویند. هندوانه انواع مختلفی دارد که از نظر ضخامت پوست، اندازه، رنگ، اندازه دانه‌ها، طعم، مزه و… با یکدیگر تفاوت دارند. این محصول در بهار در شهرهای جیرفت و کهنوج، میناب، ایرانشهر و دزفول، در تابستان در ورامین، سمنان، مشهد، اصفهان، همدان، تبریز، میاندوآب، در پاییز در دزفول و زمستان در میناب، جیرفت و کهنوج تولید می‌گردد.
یکی از پنجاه نوع هندوانه، هندوانه کریمسوناست که به دلیل شیرینی زیاد و طمع بی‌نظیر معروف است. هندوانهکریمسون یکی از هندوانه‌های محبوب با بازارپسندی عالی و طعم شیرین است. وزن هر میوه معمولاً ۸ تا ۱۲ کیلوگرم و باردهی آن ایده آل است. رنگ پوست هندوانه کریمسون سبز روشن با راه‌راه سبز تیره است. در سال ۱۹۶۳ دانشگاه کانزاس موفق به اصلاح این نوع هندوانه شد. گل‌های این واریته ۸۰ روز پس از گلدهی تبدیل به میوه می‌شود. دارای خطوط موازی سبز پررنگ و گوشتی قرمز و ترد و دانه‌هایی ریز است. مقاوم به بیماری فوزاریوم و آنرتاکنوز نیز است. وجود لیکوپن در هندوانه موجب ایجاد رنگ قرمز در آن شده است. هندوانههیبرید منارا نانهمز جز هندوانه‌های کریمسون سوئیت (خطی) و بیضی کشیده است. هندوانهمنارا به دلیل خصوصیت خاص پوست قابلیت صادرات برای مناطق با مسافت زیاد را ندارد. البته لازم به ذکر است ضخامت پوست در حدی است که میوه‌ها در زمان اتصال به بوته دچار ترکیدگی نمی‌شوند. از این جهت کشاورزانی که قصد دارند بار خود را در مناطق نزدیک‌تر بفروشند غالباً از این رقم استفاده می‌کنند. رنگ میوه و میزان شیرینی هندوانههیبرید منارا موردتوجه بسیاری از افراد سخت پسند است.
بذر هندوانه چارلستونمحصولی با وزن تقریبی ۱۰ تا ۱۵ کیلو در شرایط ایده آل تولید می‌کند، طعم این هندوانهشیرین بوده و ترد و قرمز است. دوره باردهی هندوانهچارلستون ۸۵ روز است. بهتر است از کود دامی پوسیده در محل کشت استفاده شود. رنگ پوست هندوانه سیاه گردسبز بسیار تیره یا مشکی است درصورتی‌که در نور کافی کاشته نشود ممکن است رنگ پوست آن خیلی تیره نشود و به رنگ سبز بسیار تیره (مایل به مشکی) دیده شود. طعم این هندوانهشیرین بوده و دانه‌های آن به اندازه هندوانه‌های چارلستون است.منشأ هندوانه مشکی را ژاپن می‌دانند.
بذر هندوانه آناناسی(زرد) گیاهی از خانواده هندوانهاست. به‌صورت علفی و رونده رشد می‌کند. گیاهی یک‌ساله است. هندوانهزرد یک نوع هندوانه هیبرید محبوب و پرطرفدار است که دارای گوشت زرد و طعم شیرین مطلوبی است. بوته تقریباً جمع‌وجور بوده و به همین دلیل این هندوانه در فضای محدود نیز قابل کاشت است. در بیشتر مناطق رشد می‌کند. هندوانه از میوه‌های فصل گرم به شمار می‌رود که در فصل گرم سال حسابی می‌چسبد. گل‌های بزرگ شیپوری مانندی دارد. شاخه‌های این گیاه علفی است. رشد سریعی دارد طوری که پس از گذشت چند ماه محصول می‌دهد و شما می‌توانید از محصول تازه آن استفاده کنید. در واقع نوعی هندوانه زینتی است که شکل خاصی دارد. برگ‌های سبزرنگ بزرگ، دندانه‌داری دارد که معمولاً پوشیده از کرک است. میوه‌ها کروی یا بیضی شکل هستند. پوست میوه سبز رنگ با نوارهای سبز تیره است و وزن هر کدام از هندوانه‌ها به ۲ تا ۳/۵ کیلو می‌رسد. این هندوانه دارای پوست نازکی است. کیفیت و طعمشیرین و بسیار خوبی دارد و بسیار بازارپسند است.قسمت گوشتی این گیاه آبدار و به رنگ زرد شبیه میوه آناناس است. در قسمت گوشتی این گیاه تعداد کمی تخمه به رنگ سیاه وجود دارد که قابل خوردن نیست.
هندوانه ابوجهلمیوه‌ای تلخ‌مزه است که در فارسی با نام‌های خربزه روباه، کدوی تلخ و سیب تلخ و در عربی با نام‌های حنظل، مراره الصحاری و علقم و در فرهنگ اچمی‌زبان‌های جنوب ایران به نام خزَرَ (تلفظ: Khazara) نام برده شده است. هندوانه ابوجهلاز راسته کدوئی‌ها (Cucurbitales) از تیره کدو (Cucurbitaceae)، از سرده سیترولوس (Citrullus) بوده و نام علمی آن Citrullus colocynthis است. مصرف آن باعث کولیت شدید شده و به علت مواد سمی خطرناک است. نام نوعی گیاه بالارونده بومی حوضه مدیترانه به‌ویژه ازمیر ترکیه، نوبه آفریقا و تریسته ایتالیا است. این گیاه از خانواده هندوانهاست اما با هندوانهمعمولی تفاوت‌هایی دارد شامل اندازه کوچک‌تر، جسم سفت‌تر و مزه تلخ.
تخم جاچونی که به اشتباه معروف به تخم ژاپنی (تخمه ژاپنی) نامیده می‌شود و به هندوانهآجیلی معروف است، یکی از دانه‌های خوراکی است که نوعی آجیل است. این دانه‌ها تخم نوعی هندوانهبوده که در ظاهر همانند هندوانه‌های معمولی است ولی تنها دانه‌های آن مصرف می‌شود و خود هندوانه خوراک دام می‌شود. بافت داخلی این هندوانه در رقم‌های مختلف گاهی قرمز و یا گاهی زرد یا سفید است و معمولاً بدون مزه است ولی برخی معتقدند مزه شیرینی دارد ولی قابل خوردن نیست. هندوانه جاپونیدر شهر جابان یا جابُن واقع در دماوند کاشته می‌شود و مبدأ این دانه‌ها نیز در این شهر بوده البته دهه‌هاست (بیش از ۳۰ سال) که دیگر این هندوانهدر این منطقه پیدا نمی‌شود و باغ‌ها جای زمین‌های کشت هندوانهرا گرفته است. نود سال پیش برای اولین بار این هندوانه در جابان کاشته شد. این نوع تخمه در یکی از روستاهای اطراف دماوند جابان (jâbân) که همسایه غربی سربندان بوده و ساکنان آن نیز از نژاد کرمانج هستند کشت می‌شود و در واقع نام اصلی آن تخمه جابانی است. به غیر از جابان دماوند یک روستا هم در حوالی سبزوار با نام جابان وجود دارد و سال‌هاست در آن روستا هم تخمه‌های جابونی کشت می‌شود. در روستاهای خراسان شمالی، جنوبی و رضوی تا استان گلستان کشت این نوع از تخمه رواج دارد و سالیانه در حدود ١۵هزار تن تولید داخلی است.
کاشت بذر هندوانه
کاشت هندوانهبسیار ساده است و بذرها به‌سرعت جوانه می‌زنند. هندوانهبا آفتاب کامل و خاک رسی شنی نیاز دارد. اگر فضای کافی برای کاشت بذر هندوانهندارید می‌توانید با کمی مراقبت آن را در گلدان و در جایی نورگیر بکارید. هندوانهگیاهی یک‌ساله و تقریباً رونده است که نحوه رشد آن شبیه تاک است درنتیجه برای کاشت در گلدان حتماً باید برای آن قیم (نگه‌دارنده) ببندید. همچنین برای جدا نشدن هندوانه از بوته در طول رشد نباید زیر آن خالی باشد، برای این کار می‌توانید هندوانه را بعد از کمی درشت شدن درون تور قرار دهید و به محلی ببندید. برای کاشت هندوانه ابتدا بذرهای آن را به مدت ۲۴ یا حداکثر ۴۸ ساعت در آب خیس نموده سپس گودال‌هایی به عمق ۲۰ سانتی‌متر ایجاد کرده و تا ارتفاع ۱۵ سانتی‌متر گودال را از خاک نرم و کود حیوانی پوسیده پر می‌کنیم. سپس ۲ تا ۳ عدد بذر را داخل گودال قرار می‌دهیم به‌طوری‌که بذرها در عمق ۳ تا ۵ سانتی‌متری قرار بگیرد و بر روی آن خاک نرم می‌ریزیم.
هندوانهرا معمولاً به‌صورت مستقیم می‌کارند و نشاء گیری آن توصیه نمی‌شود. تا قبل از جوانه‌زنی بذرها نباید خاک خیلی خشک شود. درصورتی‌که قصد کاشت در گلدان را دارید باید گلدانی بزرگ با ارتفاع حداقل ۳۰ و قطر ۳۰ سانتی‌متر انتخاب کنید و حتماً گلدان را در محیطی قرار دهید که روزانه ۷ تا ۸ ساعت نور مستقیم خورشید داشته باشد. گلدان خود را باید با خاک بسیار غنی پر کنید. ترکیب کود حیوانی و خاک باغچه یا کمپوست برای کاشت هندوانهمناسب است. کود حیوانی حتماً پوسیده باشد. پس از رشد گیاهان و چهار برگه شدن آن‌ها بوته‌های ضعیف را با ناخن حذف کنید و بوته قوی‌تر که رشد بیشتری در این مدت داشته را نگه‌دارید. حذف علف‌های هرز اطراف بوته در طول دوره رشد هندوانهضروری است. هندوانه رونده است و اگر در گلدان کاشته‌اید باید به‌وسیله قیم یا داربست مناسب بوته نگه داشته شود. همچنین هندوانه به دلیل وزن زیاد نباید آویزان باشد، بهتر است گلدان هندوانه در محلی قرار گیرد که بوته بر روی زمین رشد کند.
نکات کاشت بذر هندوانه
هندوانهبرای رشد نیاز به آفتاب کامل و طولانی و گرما در طول روز دارد، هندوانهبه سرما بسیار حساس بوده و با شروع سرما گیاه از بین می‌رود.
هندوانهدر شهرهای شمالی کشور و شهرهایی که رطوبت بالایی دارند نیز رشد مناسبی داشته ولی رطوبت بالای هوا احتمال بیماری‌های قارچی را نیز بالا می‌برد که باید به این نکته توجه داشت.
بهترین دما برای جوانه‌زنی هندوانهدمای ۱۵ تا ۲۵ درجه است درنتیجه بعد از رفع سرمای زمستان و گرم شدن هوا اقدام به کاشت نمایید.
خاک هندوانهباید غنی باشد، برای این امر می‌توان قبل از کاشت به زمین کشت مقدار کود دامی پوسیده اضافه کرد.
هندوانهباید بعد از رفع سرمای بهاره کشت شود، هندوانهرا معمولاً به‌صورت جوی و پشته‌ای می‌کارند.
فاصله بین پشته‌ها را ۵۰ تا ۱۵۰ سانتی‌متر و فاصله بین بوته‌های هندوانهرا نیز معمولاً ۵۰ تا حداکثر ۱۰۰ سانتی‌متر در نظر می‌گیرند.
اگر در شهری زندگی می‌کنید که تابستان‌های کوتاهی دارد، باید چند هفته قبل از شروع فصل بهار اقدام به کاشت بذرها در گلخانه یا محیطی گرم بنمایید.
برداشت هندوانه
زمان برداشت هندوانههمیشه پرسش بوده، کشاورزان عزیز این زمان را به‌صورت تجربی تشخیص داده ولی از چند راه می‌توان به رسیدن کامل هندوانهو زمان برداشت آن مطلع شد:
با زدن ضربه به هندوانهباید صدایی خفه و بم شنیده شود، میوه‌های نارس صدای تیزتری دارند.
رنگ میوه‌های رسیده روشن‌تر و به زردی می‌زند.
قسمتی از میوه که بر روی زمین قرار دارد باید به رنگ زرد روشن باشد، میوه‌های نارس به رنگ سفید یا روشن هستند.
قسمت انتهایی ساقه که به میوه متصل می‌شود در هندوانه‌های رسیده خشک‌شده و به رنگ تیره است.
آب‌وهوا
هندوانهیک گیاه فصل گرم است. نسبت به گرما بیشتر از سایر گیاهان تیره کدوییان مقاوم است. این گیاه مخصوص مناطقی است که دارای تابستانی طولانی و گرم هستند. ازاین‌رو تابستان‌های خشک و به نسبت مرطوب برای آن‌ها مناسب است.
خاک
هندوانهخاک‌های سبک و شنی را که از نظر مواد غذایی غنی هستند را می‌پسندد. در خاک‌های رسی هم محصول خوبی می‌دهد. به‌شرط آب زیرزمینی پایین باشد. بهترین pH برای هندوانه۶ تا ۷ است. برای آماده‌سازی زمین مثل خیار عمل می‌شود با این تفاوت که فاصله جوی‌ها بیشتر در نظر گرفته می‌شود که این فاصله شاید ۴ الی ۵ متر نیز برسد.
فواید هندوانه
مصرف میوه ها و سبزی ها از انواع مختلف با کاهش خطر بسیاری از بیماری های مرتبط با سبک زندگی پیوند خورده است. مطالعات بسیاری نشان داده اند که افزایش مصرف مواد غذایی گیاهی مانند هندوانهخطر چاقی، مرگ و میر کلی، دیابت، و بیماری قلبی را کاهش می دهد. از دیگر خواص هندوانهمی توان به بهبود شرایط پوست و مو، افزایش انرژی و کاهش وزن اشاره کرد.
برای خرید بذر هندوانهو سایر صیفی جاتبه فروشگاه بذر ظرافتمراجعه فرمایید.
همچنین از راه‌های زیر نیز می‌توانید محصولات ما را ملاحظه و خرید نمایید:
۱- مراجعه به صفحه اینستاگرامی به آدرس:
https://www.instagram.com/zerafat.shop/
۲- مراجعه به کانال تلگرامی به آدرس:
۳- تماس با شماره موبایل: ۰۹۱۳۵۵۵۵۸۳۳
مشاهده پست مشابه : معرفی برخی ارقام خربزه
نحوه کاشت و پرورش کدو خورشتی